Nieruchomość może być własnością kilku osób – to bardzo często spotykana sytuacja. Prawo cywilne przewiduje, że każdy ze współwłaścicieli może zainicjować procedurę, której efektem będzie zniesienie współwłasności. Sprawy dotyczące współwłasności reguluje kodeks cywilny w artykułach 195-221. Kancelaria Nieruchomości i Proces Budowlany reprezentuje Klientów w postępowaniu sądowym o zniesienie współwłasności działki czy gospodarstwa rolnego. Nasi prawnicy rozwiewają wątpliwości i tłumaczą przebieg procedury.
Sposoby zniesienia współwłasności nieruchomości
Zniesienie współwłasności mieszkania, działki czy gospodarstwa rolnego może odbyć się na jeden z dwóch przewidzianych w prawie sposobów – notarialnie lub sądowo. Osoby chcące znieść współwłasność nieruchomości powinny wiedzieć, czym różnią się te dwa tryby.
Notarialne (umowne) zniesienie współwłasności
Kiedy możliwe jest zniesienie współwłasności nieruchomości u notariusza? Jeżeli zainteresowane strony wypracowały wspólne stanowisko, to umówienie się na spotkanie w kancelarii notarialnej i sporządzenie aktu notarialnego będzie najlepszym rozwiązaniem – to tani i szybki sposób na zniesienie współwłasności nieruchomości.
Notariusz sporządzi akt notarialny, w którym znajdą się informacje o zasadach podziału nieruchomości. Ponieważ zniesienie współwłasności np. działki może pociągać za sobą konieczność przeprowadzenia rozliczeń, również taka informacja znajdzie się w akcie notarialnym.
Sądowe zniesienie współwłasności
Współwłaściciele nieruchomości nie zawsze muszą zgadzać się co do sądowego zniesienia współwłasności współwłasności, np. jeden ze współwłaścicieli może nie przystać na stanowisko pozostałych. Gdy polubowne rozwiązanie sprawy nie jest możliwe, pozostaje wystąpić na drogę sądową. Wówczas o podziale nieruchomości zdecyduje sąd. W takiej sytuacji brak zgody jednego ze współwłaścicieli nie ma znaczenia dla skuteczności zainicjowania postępowania przed sądem.
Wniosek do sądu o zniesienie współwłasności czy to działki, czy gospodarstwa rolnego może złożyć każdy współwłaściciel. Wzór wniosku można znaleźć na stronach poświęconych tematyce nieruchomości. Alternatywą dla samodzielnego skompletowania dokumentów jest zlecenie tej czynności specjaliście – prawnikowi, który specjalizuje się w prawie budowlanym i zagadnieniach prawnych związanych z nieruchomościami.
W zależności od liczby współwłaścicieli i rodzaju nieruchomości, sąd może:
- dokonać fizycznego podziału nieruchomości – efektem są np. dwie lub trzy działki, które powstały z pierwotnej,
- przyznać nieruchomość jednemu z współwłaścicieli na wyłączną własność – takie rozwiązanie wiąże się ze zobowiązaniem go do spłaty pozostałych byłych współwłaścicieli,
- zarządzić sprzedaż wspólnej nieruchomości – wówczas środki ze sprzedaży zostają podzielone między byłych współwłaścicieli.
Fizyczny podział nieruchomości nie zawsze jest możliwy. Jeżeli współwłasność dotyczy gruntu, sąd najprawdopodobniej będzie mógł dokonać jego podziału. Gdy jednak współwłasność dotyczy gospodarstwa rolnego, sąd będzie musiał wziąć pod uwagę wiele ograniczeń wprowadzonych przez ustawodawcę. Podział fizyczny nieruchomości nie jest stosowany również w sytuacji, gdy nieruchomość nie nadaje się do podzielenia na części odpowiadające liczbie współwłaścicieli lub też w sytuacji, gdy współwłaściciele nie są zainteresowani nabyciem części na własność.
Zniesienie współwłasności a podatek
Zarówno zniesienie współwłasności zabudowanej, jak i rolnej, oznacza dla byłych współwłaścicieli konieczność rozliczenia się z fiskusem – naliczony może zostać podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT) lub podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC). Gdy zainteresowane strony zdecydują się nieodpłatnie znieść współwłasność nieruchomości, to może wystąpić podatek od spadków i darowizn.
Aby nie okazało się, że zniesienie współwłasności wiąże się z wysokimi kosztami, najlepiej zasięgnąć opinii specjalistów. Prawnicy z Kancelarii Nieruchomości i Proces Budowlany szczegółowo zapoznają się ze sprawami Klientów, a następnie wskazują najkorzystniejsze podatkowo rozwiązania.
